ជំនាញបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា

 ជំនាញបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា (Information Technology Skills)

ជំនាញបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា ឬ ICT (Information and Communication Technology) គឺជាការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទំនើបដូចជា កុំព្យូទ័រ បណ្តាញ អ៊ីនធឺណិត និងសារគមនាគមន៍ ដើម្បីគ្រប់គ្រង បង្កើត និងចែកចាយព័ត៌មាន។ វាជាផ្នែកសំខាន់នៃជីវិតសម័យទំនើប ដែលត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងគ្រប់វិស័យដូចជា អប់រំ សេដ្ឋកិច្ច និងការគ្រប់គ្រង។ នៅកម្ពុជា ជំនាញនេះត្រូវបានផ្តោតលើក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍអប់រំ និងការងារ ដើម្បីគាំទ្រការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។

សារៈសំខាន់នៃជំនាញនេះ

ក្នុងអប់រំ៖ ជំនាញ ICT ជួយសិស្សរៀនតាមប្រព័ន្ធឌីជីថល ដូចជាវគ្គសិក្សាថ្នាក់ទី១០ ទី១១ និងទី១២ ដែលគ្របដណ្តប់លើបណ្តាញ ការផ្ទុកទិន្នន័យ និងការប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រ។ ផែនការគោលដៅរបស់ក្រសួងអប់រំ (២០០៩-២០១៣ និង២០២៤-២០២៨) សង្កត់ធ្ងន់លើការបញ្ចូល ICT ដើម្បីធ្វើឱ្យការអប់រំមានប្រសិទ្ធភាព។

ក្នុងការងារ៖ ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ផ្តល់កម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលជំនាញ ICT សម្រាប់ពលករ ដែលជួយពង្រឹងឱកាសការងារ ជាពិសេសក្នុងវិស័យឌីជីថល។ អ្នកជំនាញ ICT អាចធ្វើការនៅក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា ឬបើកអាជីវកម្មផ្ទាល់ខ្លួន ព្រោះតម្រូវការខ្ពស់ក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល។

ក្នុងសង្គម៖ វាជួយគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ ដូចជាការប្រើវិទ្យុ និងដ្រូនក្នុងការការពារព្រៃឈើ។

 ជំនាញសំខាន់ៗក្នុងវិស័យ ICT

នេះជាជំនាញសំខាន់ៗដែលត្រូវការក្នុងឆ្នាំ២០២៥ ដោយផ្អែកលើនិន្នាការពិភពលោក (ឧទាហរណ៍៖ សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត និងពពក)។ នៅកម្ពុជា វិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រ និងបណ្តាញជាជំនាញពេញនិយម។

ជំនាញ	ការពិពណ៌នា	ឱកាសការងារ	តម្រូវការ
សុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត (Cybersecurity)	ការការពារប្រព័ន្ធពីការវាយប្រហារ និងការលួចទិន្នន័យ។	អ្នកជំនាញសុវត្ថិភាពនៅក្រុមហ៊ុនធនាគារ ឬរដ្ឋាភិបាល។	ចំណេះដឹងគណិតវិទ្យា និងភាសាអង់គ្លេស។
ការគ្រប់គ្រងពពក (Cloud Computing)	ការប្រើប្រាស់សេវាពពកដូចជា AWS ឬ Google Cloud សម្រាប់ផ្ទុកទិន្នន័យ។	វិស្វករពពកនៅក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា។	បទពិសោធន៍ក្នុងបណ្តាញ និងការវិភាគទិន្នន័យ។
វិស្វកម្មកុំព្យូទ័រ (Computer Engineering)	ការរចនា និងជួសជុលផ្នែករឹង/ទន់កុំព្យូទ័រ។	វិស្វករនៅក្រុមហ៊ុនផលិតកុំព្យូទ័រ ឬស្រាវជ្រាវ។	ចំណេះដឹងអគ្គិសនី និងគម្រោង។
វិទ្យាសាស្ត្រទិន្នន័យ (Data Science)	ការវិភាគទិន្នន័យធំដើម្បីទាញយកព័ត៌មាន។	អ្នកវិភាគទិន្នន័យនៅក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្ម។	ស្ថិតិ និងភាសាសរសេរកូដ (Python)។
បណ្តាញ និងទូរគមនាគមន៍ (Networking & Telecom)	ការរចនាបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត និងប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនង។	វិស្វករបណ្តាញនៅក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទ។	ចំណេះដឹងបណ្តាញ (Cisco) និងគណិតវិទ្យា។
អភិវឌ្ឍន៍កម្មវិធី (Software Development)	ការសរសេរកូដសម្រាប់កម្មវិធី និងវេប។	អ្នកអភិវឌ្ឍន៍នៅក្រុមហ៊ុនអនឡាញ។	ភាសាសរសេរកូដ (Java, HTML)។
បញ្ញាសិប្បនិម្មិត (Artificial Intelligence)	ការបង្កើតប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិដូចជា ChatGPT។	អ្នកស្រាវជ្រាវ AI នៅក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា។	គណិតវិទ្យា និងម៉ាស៊ីនរៀន។

របៀបអភិវឌ្ឍជំនាញនេះនៅកម្ពុជា

កម្មវិធីសិក្សា៖ ចាប់ផ្តើមពីសាលាមធ្យម (វគ្គ ICT នៅសាលាឌីជីថល) រួចបន្តទៅសាកលវិទ្យាល័យដូចជា វិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រ ឬបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន។ មានកម្មវិធីរដូវក្តៅពីសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិដូចជា USC។

បណ្តុះបណ្តាល៖ ក្រសួងការងារផ្តល់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលឥតគិតថ្លៃសម្រាប់ពលករ និងសិស្ស។ អ្នកអាចរៀនអនឡាញតាមវេបសាយដូចជា Coursera ឬ Khan Academy។

អនុសាសន៍៖ ចាប់ផ្តើមដោយរៀនគណិតវិទ្យា និងភាសាអង់គ្លេស ព្រោះវាជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ IT។ នៅឆ្នាំ២០២៥ ជំនាញដូចជា AI និង cybersecurity មានតម្រូវការខ្ពស់ និងប្រាក់ខែល្អ។